- موضوع نویسنده
- #1
مقدمه: اهمیت سرعت بوت ویندوز و علل کند شدن آن
یافتن راه‌هایی برای رفع مشکل کندی بوت ویندوز 10 و 11 دغدغه بسیاری از کاربران است. بوت (Boot) یا همان راه‌اندازی اولیه سیستم، یکی از مراحل کلیدی در تجربه کاربری است و اگر این فرآیند طولانی و کند شود می‌تواند بر کارایی کلی سیستم تاثیرگذار باشد. دلایل زیادی برای کند شدن بوت وجود دارد: از سنگینی برنامه‌های استارتاپ گرفته تا مشکلات سخت‌افزاری، فرآیندهای پس‌زمینه یا حتی کمبود منابع نرم‌افزاری.
آشنایی با روند بوت ویندوز
پیش از اینکه راهکارهای رفع کندی بوت را بررسی کنیم، بهتر است با مراحل بوت ویندوز آشنا شویم:
- فرآیند POST (Power-On Self Test) توسط BIOS یا UEFI اجرا می‌شود.
- سپس بوت لودر وارد عمل شده و سیستم‌عامل را به حافظه وارد می‌کند.
- در نهایت، سرویس‌های سیستم، درایورها، و برنامه‌های استارتاپ بارگذاری شده و صفحه خوش‌آمد ویندوز ظاهر می‌شود.
در هر یک از این مراحل مشکلاتی ممکن است رخ دهد که سرعت بوت را کاهش دهد. شناسایی دقیق محل کندی، کمک بزرگی در رفع عیب است.
اصلی‌ترین علل کندی بوت در ویندوز 10 و 11
- زیاد بودن برنامه‌های startup (برنامه‌هایی که همزمان با ویندوز اجرا می‌شوند)
- آپدیت نبودن درایورهای سخت‌افزاری
- استفاده از هارد دیسک سنتی به جای SSD
- وجود ویروس یا بدافزار
- اختلال در سرویس‌های پس‌زمینه یا سرویس‌های غیرضروری
- پر بودن حافظه و هارد دیسک
- تنظیمات اشتباه در BIOS/UEFI
راهکارهای عملی برای رفع کندی بوت
۱. غیر فعال‌کردن برنامه‌های استارتاپ غیرضروری
در ویندوز 10 و 11 می‌توانید به راحتی برنامه‌های غیرضروری استارتاپ را غیرفعال کنید:
- بر روی نوار وظیفه راست کلیک کنید و
Task Managerرا باز کنید. - وارد تب
Startupشوید. - برنامه‌هایی که نیاز به اجرا در هنگام بوت ندارید، غیرفعال نمایید.
۲. ارتقای هارد دیسک به SSD
استفاده از SSD به جای HDD شاید مؤثرترین راه برای رفع کندی بوت باشد. سرعت انتقال داده‌ها در SSD چندین برابر HDD است و تاثیر واضحی در راه‌اندازی سیستم خواهد داشت.
۳. بروز رسانی درایورها و ویندوز
درایورهای سخت‌افزاری قدیمی و ناقص می‌توانند زمان بوت را افزایش دهند. با مراجعه به بخش
Device Manager مواردی که اخطار دارند را بروزرسانی کنید. همچنین ویندوز خود را همواره با آخرین آپدیت‌ها به‌روز نگه دارید.۴. بررسی وجود ویروس و بدافزار
گاهی وجود ویروس یا بدافزار می‌تواند عملکرد بوت را مختل کند. استفاده از نرم‌افزارهای قدرتمند آنتی‌ویروس مانند Windows Defender یا سایر آنتی‌ویروس‌های معتبر پیشنهاد می‌شود. یک اسکن کامل انجام دهید.
۵. استفاده از ابزار Disk Cleanup و حذف فایل‌های اضافی
اجرای ابزار
Disk Cleanup برای حذف فایل‌های اضافی و موقت، باعث آزاد شدن فضای هارد و بهبود عملکرد ویندوز می‌شود.۶. غیرفعال کردن سرویس‌های غیرضروری با msconfig
با استفاده از دستور
msconfig می‌توانید سرویس‌هایی که نیاز ندارید را غیرفعال کنید:- در جستجوی ویندوز
msconfigرا وارد و اجرا کنید. - به تب
Servicesبروید. - سرویس‌های غیرضروری را پس از اطمینان غیرفعال کنید.
۷. ریست تنظیمات BIOS/UEFI به حالت پیش‌فرض
گاهی تغییرات اشتباه در بایوس باعث کندی بوت می‌شود. با ریست به تنظیمات اولیه، بسیاری از مشکلات حل می‌شود. معمولاً کلیدی مانند
F2، DEL یا ESC در هنگام لود اولیه برای ورود به BIOS کاربرد دارد.۸. غیرفعال کردن Fast Startup در ویندوز
گاهی ویژگی
Fast Startup باعث تداخل یا مشکلات بوت می‌شود. برای غیرفعال کردن آن:- در کنترل‌پنل به بخش
Power Optionsبروید. - روی
Choose what the power buttons doکلیک کنید. - گزینه
Turn on fast startup (recommended)را غیرفعال کنید.
بررسی سخت‌افزار: رم و هارد دیسک
گاهی کندی شدید می‌تواند ناشی از ضعف سخت‌افزاری مثل رم پایین یا خرابی هارد باشد. حداقل رم مناسب برای ویندوز 10 و 11، 4 گیگابایت است اما 8 گیگابایت یا بیشتر توصیه می‌شود.
| نوع حافظه | توصیه شده برای ویندوز 10/11 |
| RAM | ۸ گیگابایت و بیشتر |
| SSD | انجام بوت و نصب ویندوز |
| HDD | فقط برای آرشیو یا ذخیره داده |
نکات تخصصی برای افزایش سرعت بوت
- تمیز نگه داشتن دسکتاپ و حذف شورتکات‌های زیاد
- غیرفعال سازی تاثیرگذار روی برنامه‌های پس‌زمینه در تنظیمات
Privacy - استفاده از ابزارهای بهینه‌سازی مانند
CCleanerدر صورت نیاز - بررسی کامل ارورهای هارد با ابزار
chkdsk
جمع‌بندی
به طور کلی، برای رفع مشکل کندی بوت ویندوز 10 و 11 باید راهکارها را از ساده‌ترین یعنی غیر فعال‌کردن برنامه‌های استارتاپ و پاکسازی هارد شروع کرد و تا بررسی کامل سخت‌افزار ادامه داد. در اکثر مواقع با انجام تنظیمات صحیح و کمی مراقبت دوره‌ای، می‌توان سرعت بوت را بهبود داد و تجربه کاربری روان‌تری داشت. اگر با انجام تمام این راهکارها مشکل همچنان پابرجا بود، بهتر است سیستم توسط یک متخصص بررسی شود یا ویندوز مجدداً نصب گردد.
